شعارسال: در بخش «دیالیز» بیمارستان امام رضا(ع) همه چیز رنگ و بوی دیگری دارد از ساعت روی دیوار گرفته که عقربه‌هایش کش آمده تا حس خوشبختی که اینجا به معنای رهایی از تخت‌هاست. در اتاق مستطیل شکل دیالیز« درد » آنقدر پررنگ است که با نگاه کردن بر چهره‌های زرد و رنگ‌پریده آدم‌های روی تخت می‌توان آن را کاملا حس کرد. سکوت عجیبی حکمفرماست. آدم‌ها اینجا حوصله حرف‌زدن ندارند. فقط با چشمان نیمه‌باز خیره به شیلنگی هستند که حیات آنان را رقم می‌زند، شیلنگ پرخونی که یکسر آن به سرخرگ و سیاهرگ و سر دیگر آن به دستگاه دیالیز متصل است، خون مسموم وارد دستگاه می‌شود و خون تصفیه شده وارد بدن می‌شود و زندگی می‌دهد.

*کسی کلیه اش را ۲۰ میلیون نمی‌فروشد!

اینجا همه نیازمند کلیه هستند. مثل محسن احمدی. او ۳۳ ساله است. احمدی از بهمن پارسال کلیه‌هایش را به دلیل بیماری دیابت و فشارخون از دست داده است: « یا باید پیوند کلیه بزنم و یا باید به طور دایم دیالیز کنم.» او بارها برای خرید کلیه به روزنامه‌ها آگهی داده اما هنوز کلیه با گروه خونی‌ «A »مثبت پیدا نشده است البته می‌تواند از گروه خونی «o» مثبت کلیه بگیرد اما تا الان ترجیح داده گروه خونی خودش باشد. احمدی از قیمت بالای کلیه گلایه دارد: «مجلس تصویب کرده قیمت خرید کلیه ۱۵ میلیون تومان است اما هیچ‌کس رعایت نمی‌کند و قیمت بین مردم از ۲۰ میلیون تومان به بالاست.» او حتی از دادن قیمت ۱۶۰ میلیون تومان هم می‌گوید: «اکثر افرادی که می‌خواهند کلیه اهدا کنند مشکل مالی دارند و دنبال انجام کار خیر نیستند و این جنبه از کار معنا و مفهومی ندارد»

افسرده شده‌ام

تخت کناری، مرد ۴۰ساله‌ای است که به حرف‌های محسن گوش می‌دهد او هم هفته‌ای سه بار میهمان این تخت‌ها می‌شود. بزرگترین گلایه‌اش از کمبود تخت‌های دیالیز است، افتخاری می‌گوید: تعداد بیماران زیاد است و تعداد تخت‌ها بسیار کم. او که از رفتار پرسنل بخش راضی‌ست، می‌گوید: «این بخش روزانه سه شیفت کار می‌کند و بعضی اوقات که تعداد بیماران زیاد است بین شیفت هم کار می‌کند اما باز هم جوابگو نیست.» این مرد ۴۱ ساله بر اثر سنگ‌کلیه کارش به دیالیز کشیده است و باید هفته‌ای سه بار دیالیز شود همین باعث شده افسرده شود. او در نهایت از مسئولین خواستار تخصیص اعتبار جهت خرید دستگاه‌های بیشتر و سالن‌ بزرگتر است. همچنین به دولت هم پیشنهاد می‌دهد به جای پرداخت هزینه‌های دیالیز هزینه خرید کلیه را تامین کند چون بسیاری بر اثر نداشتن پول اقدام به پیوند کلیه نمی‌کنند.

*آوار مصیبت بر سر زن دیالیزی

آن طرف‌تر زن ۵۴ ساله‌ای روی تخت خوابیده و در حال دیالیز است. او دو سال و نیم است دیالیز می‌کند و یکی از پاهایش را بر اثر دیابت از دست داده است. سر درد دلش باز می‌شود و از مصیبت‌هایش می‌گوید: «پول ندارم که بخواهم دیالیز کنم. سه فرزند نابینا دارم. شوهرم هم از کار افتاده است.» اینجا همه یک شکل هستند و هم‌درد. در انتظار پیوند کلیه به سر می‌برند و هر بار با این امید پا به این اتاق می‌گذارند که بار آخر باشد و به‌زودی تلفن‌شان زنگ بخورد و کسی آن‌ور خط بگوید «برایت یک کلیه پیدا شده». دست‌هایشان لاغر و تکیده است. آنقدر که دیگر تحمل حتی یک سر سوزن معمولی را هم ندارند. پاهایشان سفید و سرد. به قول علیرضا ۷۰ ساله «چهار ساعت خوابیدن روی تخت باعث می‌شود پاهایمان خشک شود و قتی کارمان تمام می‌شود دیگر پاهایمان از خودمان نیست.» او که دیگر سن پیوند را از دست داده است باید تا آخر عمر سختی‌های دیالیز را تحمل کند.

*رنج‌های زن افغانستانی

اما مشکل خانم حسین‌‌زاده حادتر از بقیه بیماران است. او کم‌حرف‌تر از بقیه بیماران است. این زن اهل افغانستان کم‌تر وارد صحبت با دیگران می‌شود اما وقتی از دردش می‌پرسم انگار عقده‌اش باز می‌شود و با لحنی که نشان از درد فراوان دارد، می‌گوید: «به دلیل مهاجر بودن دولت ایران زیر بار نمی‌رود ما را تحت پوشش بیمه بیماران خاص قرار دهد و همین باعث شده هر جلسه ۱۷۷ هزار تومان بپردازیم. هفته پیش دو بار دیالیز کردم چون پول یکبار دیگر را نداشتم دفعه سوم دیالیز نکردم که یک دفعه حالم بد شد و آوردنم بیمارستان.»

*از قطروییه تا سیرجان؛ برای دیالیز

بیمار دیگری که از قطروییه همراه همسرش به سیرجان آمده است، می‌گوید: همسرم به دلیل دیابت و فشار خون کلیه‌هایش را از دست داد و از دو ماه پیش دیالیز می‌شود.» او می‌گوید ما جزو بیمه بیماران خاص نیستیم و هر بار علاوه بر هزینه بالای دیالیز باید هزینه‌های رفت‌و‌آمد را هم بپردازیم. حال حساب کنید سه بار در هفته آمدن و رفتن و پرداخت هزینه ۱۷۰ هزار تومانی دیالیز چقدر می‌شود؟ به خدا زندگی‌ام فلج شده است. این ‌ها تنها شش نفر از ۲۴ هزار بیمار دیالیزی هستند که در کشور مجبورند هفته‌ای سه بار به یکی از ۳۵۰ مرکز دیالیز موجود در کشور بروند و روی یکی از هفت هزار تخت دیالیز بخوابند.

*به ازای هر شش بیمار یک تخت وجود دارد

در بخش دیالیز سیرجان «۱۲» تخت کنار هم قرار گرفته‌اند. این در حالی‌ست که در سیرجان به گفته رییس بیمارستان امام رضا(ع) ۸۰ بیمار دیالیزی وجود دارد. برای زنده ماندن ۸۰ بیمار فقط همین یک مرکزوجود دارد که آن هم به صورت سه شیفت(صبح، ظهر و شب) هر روز فعالیت می‌کند. این یعنی برای «هر شش بیمار» در سیرجان فقط «یک تخت» وجود دارد در حالی که طبق استاندارد جهانی باید برای هر سه بیمار یک تخت وجود داشته باشد و کادر بهداشتی سیرجان برای رسیدن به استاندارد جهانی البته با شرط افزایش پیدا نکردن تعداد این ۸۰بیمار، حدود ۲۷ تخت نیاز دارند. اگرچه در بیمارستان ۲۰۰ تختخوابی در دست احداث سیرجان، ۱۵ تخت دیالیز پیش‌بینی شده است که با اضافه شدن آن به استاندارد جهانی می‌رسیم اما این به شرطی است که هم این وعده مسئولان در خرید این ۱۵ تخت عملی شود و هم تعداد ۸۰ بیمار افزوده نشود. داریوش آرمان عضو هیات امنای انجمن حمایت از بیماران کلیوی فروردین‌ماه امسال در گفت‌وگو با «باشگاه خبرنگاران جوان» گفته ۲۴ هزار بیمار دیالیزی در کشور وجود دارد که در صورت تداوم بی توجهی شهروندان به سلامت فردی و ادامه روند سبک زندگی ناسالم، تا ١٠ سال آینده یک سوم میهمانان تخت‌های بیمارستانی کشور، بیماران دیالیزی خواهند بود. این در حالی است که به گزارش سلامت نیوز، نرخ افزایش تعداد بیماران نارسایی حاد کلیه در ایران حتی از آمار جهانی هم فراتر رفته است. بررسی‌های انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی نشان می‌دهد سالانه سه الی پنج هزار نفر به جمع بیماران دچار نارسایی حاد کلیه افزوده می‌شود.

*هر سال ۱۰ نفر به تعداد بیماران دیالیزی سیرجان اضافه می‌شود

سهم سیرجان از این افزایش تعداد بیمار، سالانه حداقل ۱۰ نفر است. این را فاطمه خان‌آقایی معاون بخش دیالیز بیمارستان امام‌رضا(ع) می‌گوید: «افزایش تعداد بیماران دیالیزی متغیر است به طور مثال در دو هفته اخیر پنج بیمار اضافه شده است در حالی که پیش می‌آید در طول دو سه ماه یک بیمار هم اضافه نمی‌شود.» خان‌آقایی «فشار خون و قندخون» را از عوامل نارسایی حاد کلیه می‌داند: «اکثر بیمارانی که در این بخش بستری هستند بر اثر فشارخون بالا و دیابت کلیه‌های خود را از دست داده‌اند.» به گفته خان‌آقایی رهایی از دیالیز یک راه بیشتر ندارد آن هم «پیوند کلیه» است که پیوند کلیه فقط در افراد جوان امکان‌پذیر است و افرادی که سن طلایی را از دست می‌دهند و به پیری می‌رسند باید تا پایان عمر دیالیز کنند. به گفته او در سال ۹۳ شش تن از بیماران بخش دیالیز بیمارستان امام رضا عمل پیوند را انجام داده‌اند. از نظر خان‌آقایی تعداد شیفت کاری و ساعت کار دستگاه‌ها زیاد است: «اکثر جاها دو شیفت کاری دارند اما در اینجا به دلیل تعداد زیاد مراجعان سه شیفت کاری داریم که شیفت آخر تا حدود ساعت ۱۱ شب طول می‌کشد که این هم برای پرسنل و هم برای بیمار مشکل‌ساز است. تازه بعد از اتمام کار بیمار، پرسنل باید صبر کنند تا آخرین لحظه‌ای که بیمار سوار ماشین می‌شود.»

*هزینه خرید هر تخت دیالیز ۱۰۰ میلیون تومان

در بخش دیالیز بیمارستان امام‌رضا(ع) همه بیماران از رفتار پرسنل بخش راضی هستند و می‌گویند آن‌ها به ما خیلی روحیه می‌دهند اما مشکل مشترک بیماران و پرستاران تعداد زیاد مراجعان و کمبود تخت‌ها و شیفت‌های زیاد کاری‌ست. مشکلی که موسی نصرالله‌پور رییس بیمارستان امام‌رضا(ع) زیاد تمایل ندارد در موردش حرف بزند و می‌گوید به ما گفتند آمار بیماران دیالیز و سایر جزییات را ندهید. او اما این را می‌گوید که در حال حاضر ۱۲ تخت فعال در بخش دیالیز وجود دارد که تا قبل از این چهار تای آن خراب بود و سه تخت امسال جایگزین شد و یکی از آن‌ها هم تعمیر شد. دکتر نصرالله‌پور با بیان اینکه درصدد افزایش تعداد تخت‌های دیالیز نیستیم، گفت: به نظر من اگر این ۱۲ تخت فعال باشند جوابگوی بیماران دیالیزی در سیرجان هست. او این را هم می‌گوید که در بیمارستان امام‌رضا مجمع خیرین در حال ساخت بخش بیماری‌های خاص هستند که از نظر فضا دیگر مشکلی نخواهیم داشت. باید فضا داشته باشیم که تعداد تخت‌ها و امکانات را افزایش دهیم. هزینه خرید هر تخت دیالیز به گفته دکتر نصرالله‌پور حدود ۱۰۰ میلیون تومان است که برای افزایش آن باید خیرین مشارکت کنند.

*مجوز بخش دیالیز به بیمارستان‌های تامین اجتماعی نمی‌دهند

البته مشکل اساسی کمبود فضا است. به تبع اگر بیمارستان غرضی نیز بخش دیالیز داشت مشکلات بسیار کمتر بود. بخش دیالیزی که به گفته یک مسوول بهداشتی درمانی که نمی‌خواهد نامش درج شود، به دلیل هزینه‌بالا، بهره‌وری پایین و سختی کاری، بیمارستان غرضی زیر بار آن نمی‌رود. اما رییس بیمارستان غرضی این ادعا را رد می‌کند و دلیل نداشتن بخش دیالیز را مقررات تامین اجتماعی عنوان می‌کند: « بخش دیالیز بر اساس موازین وزارت بهداشت در وظایف بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم‌پزشکی و وزارت بهداشت است و هیچ‌کجا در کشور مجوز بخش دیالیز برای بیمارستان‌های تامین اجتماعی صادر نشده است.» مهدی ابنا در جواب اینکه اگر بیماری در بیمارستان غرضی نیاز به دیالیز داشته باشد چه می‌کنید، می‌گوید: «می‌فرستیم بیمارستان امام رضا(ع)» او می‌گوید: «من خودم بنیان‌گذار بخش دیالیز سیرجان هستم اگر واقعا امکانی داشت و مجوز می‌دادند من پیشقدم بودم.» او عقیده دارد بهتر است در سیرجان یک مرکز عهده‌دار دیالیز باشد تا خدمات را بتواند به طور متمرکز به بیماران بدهد و توسعه همین بخش دیالیز بهترین کار است.